SAÇ DÖKÜLMESİ
SAÇ DÖKÜLMESİ NEDİR?
Saç dökülmesi genellikle bir endişe kaynağı olup erkekler arasında daha yaygın olmasına rağmen bazı kadınları da etkileyebilir. Farklı biçimlerde olabilir ve çok sayıda faktörden kaynaklanabilir. Etkili bir şekilde tedavi etmek için erken müdahale şarttır.
Saç sürekli kendini yeniler ve her gün bir miktar dökülmesi, ilkbahar veya sonbaharda ise daha fazla dökülmesi son derece normaldir. Yaşlandıkça saçların daha açık hale gelmesi de doğaldır: Yavaş yavaş, yeni saçlar öncekinden daha ince hale gelir.
Her gün yaklaşık yüzden fazla saç teli döküldüğünde saç dökülmesi bir sorun haline gelir. Uzun vadede bu durum saçların incelmesine ya da tamamen yok olmasına neden olabilir ki bu da fiziksel görünümde bazen katlanılması zor bir değişikliğe neden olur.
SAÇ DÖKÜLMESİNİN FARKLI FORMLARI
ANDROJENİK ALOPESİ
Saç dökülmesinin en yaygın nedeni androjenik alopesidir, yani kökeni hem hormonal hem de genetiktir. Erkekler arasında çok daha yaygındır – 50 yaşındaki 2 erkekten 1'ini etkiler(1)(2) ve bazen ergenlik döneminde bile başlayabilir. Saçlar önce şakakların ve alnın üzerinde incelmeye başlar. Kadınlarda, saç derisinin üst kısmındaki saçlar incelir.
Androjenik alopesi, saç foliküllerinin androjenlere karşı artan duyarlılığından kaynaklanır. Bu erkeklik hormonları saç köklerini yavaş yavaş yıpratan saçların yaşam döngüsünü hızlandırır ve sonunda üretimi durdurur ve saç incelir.
(1) – Mounsey AL, Reed SW. Am Fam Physician. 2009 ; 80(4): 356-362.
(2) – Matard B et Reygagne P. Thérapeutique Dermatologique.Flammarion Médecine Sciences 2001.
NORMAL SAÇ DERİSİNDE YAMALI ALOPESİ
Bu durumda kafa derisinin belirli bölgelerinde saç seyrelmesi veya kellik olur, ancak saçın geri kalanı normaldir ve saç derisi sağlıklıdır. Bu tür saç dökülmesinin iki ana nedeni; Alopesi areata (saçkıran) (kafa derisinin küçük bölgelerinde tamamen saç dökülmesine neden olan otoimmün bir hastalık) ve trikotilomanidir (kişinin saçını çekmesi veya kıvırmasından oluşan sinirsel bir tik).
Saçları sık sık topuz, örgü veya atkuyruğu şeklinde toplamak da yamalı saç dökülmesine yol açabilir. Bu, kıvırcık saçlı insanlar arasında yaygın bir durumdur.
HASARLI SAÇ DERİSİNDE BÖLGESEL SAÇ DÖKÜLMESİ (YAMALI ALOPESİ)
Bazı hastalıklar veya cilt enfeksiyonları (liken planus, lupus vb.) ile darbe veya yanıklara bağlı yaralar, etkilenen bölgelerdeki kıl köklerinin tahrip olmasına neden olabilir. Bu bölgeler daha sonra tamamen kelleşir. Bu iki sebebi hızlı bir şekilde ayırt etmek önemlidir: İnflamatuvar hastalıklar (liken planus ve lupus) zamanında teşhis edilmezse geri dönüşü olmayan saç dökülmesine neden olabilir. Saç derisinin mantar enfeksiyonu (ringworm) da bölgesel saç dökülmesine neden olur. Özellikle çocuklarda yaygındır. Çoğu durumda, enfeksiyon temizlendikten sonra saçlar yeniden uzar.
TELOGEN EFFLUVIUM
Telogen effluvium ani, çok ve dağınık saç dökülmesi ile karakterizedir. Fizyolojik faktörler (beslenme yetersizlikleri, aşırı yorgunluk, iş, ameliyat stresi vb.) veya psikolojik faktörler (duygusal şok, yoğun stres, depresyon) tarafından tetiklenebilir. Genellikle zararsızdır ve çoğu durumda birkaç ay sonra kendiliğinden düzelir.
SAÇ DÖKÜLMESİNİ ÖNLEYİCİ BAKIMLAR
Kelliği önlemek için mümkün olduğu kadar erken harekete geçmek çok önemlidir: önleyici bakımlar, saç tamamen kaybolmamışsa çok daha etkilidir. Sonuç olarak, saçlarınızın seyrelmeye başladığını fark ettiğiniz anda cilt uzmanınıza görünmelisiniz. Cilt uzmanınız saç dökülmenizin nedenini belirlemenize ve size uygun bir bakıma (lokal olarak uygulanan bakımlar, ağızdan alınan takviyeler ve hatta en şiddetli vakalarda ameliyat) karar vermenize yardımcı olacaktır.
