Wat is het verband tussen haaruitval en stress?

Occasionele gevoelens van angst en stress zijn een normaal deel van ons leven. In tegenstelling tot angst [i], die kan worden omschreven als een gemoedstoestand die gepaard gaat met het onder ogen zien van verschillende situaties en het leven in het algemeen, is stress [ii] de lichamelijke of geestelijke reactie op een externe oorzaak.

Soms kunnen zelfs gewone dagelijkse beslommeringen, zoals problemen thuis of op het werk en gezondheids- of geldproblemen, stress veroorzaken. Deze occasionele stressoren kunnen eenmalig of gedurende een korte periode voorkomen of repetitief zijn in ons leven. Helaas kan haaruitval zelf stress veroorzaken en soms een vicieuze cirkel op gang brengen.

Tussen psycho-emotionele stress en haaruitval kunnen verschillende interactieniveaus worden onderscheiden:

• acute of chronische stress als een primaire uitlokker van telogeen effluvium;

• acute of chronische stress als verergerende factor bij een haaruitvalstoornis met als primaire pathogenese een endocriene, toxische, metabole of immunologische oorzaak (bijv. androgene alopecia, alopecia areata);

• stress als een secundair probleem, als reactie op eerdere haaruitval, dat ook kan bijdragen tot het voortduren of verergeren van de haaruitval zelf en een vicieuze cirkel kan veroorzaken die zichzelf in stand houdt.

Psychologische stress heeft inderdaad een merkbare invloed op haaruitval door ervoor te zorgen dat het aantal androgene hormonen toeneemt, waardoor verschillende hormonen in het bloed worden afgegeven (androgenen). [iii] Androgenen zijn de belangrijkste regulatoren van haarfollikels bij mensen en veranderen kleine vellusfollikels, die minuscule, vrijwel onzichtbare haartjes produceren, in grotere intermediaire en terminale follikels, die grotere gepigmenteerde haren genereren. Androgenen kunnen ook de haargroei op de hoofdhuid afremmen en zo androgene alopecia veroorzaken. Androgenen werken in de follikel om de celinteracties tussen mesenchym en epitheel te veranderen, waardoor de periode waarin het haar groeit, de grootte van de dermale papil en de activiteit van de dermale papilcellen, keratinocyten en melanocyten verandert. [iv]

De haargroeicyclus

De haargroeicyclus bestaat uit drie verschillende fasen: de anagene, catagene en telogene fase.

De anagene fase is de groeifase. Deze fase duurt 3-7 jaar, afhankelijk van het geslacht en de individuele kenmerken. Tijdens de anagene fase groeit het haar regelmatig met ongeveer 1 cm per maand. In dit stadium zet de haarwortel uit om de haarfollikel te vullen en worden nieuwe keratinocyten geproduceerd in de matrix. Deze nieuwe keratinocyten duwen de oudste eruit, waardoor het haar langer wordt. Ongeveer 85% van alle haren groeit op een bepaald moment.[v]

De catagene fase is de transitiefase. Deze fase duurt 3-4 weken en in deze periode degenereren de keratinocyten van de bulbus. Het haar stopt met groeien en komt los van de basis van de follikel. De haarbulbus begint af te breken, waardoor de follikel korter wordt. Gemiddeld bevindt 1% van de follikels zich in de catagene fase.

De telogene fase is de rustfase en duurt 3-4 maanden. Tijdens deze fase groeit het haar niet, maar blijft het vastzitten aan de follikel en valt het op natuurlijke wijze uit als gevolg van wrijven en borstelen. Op elk moment bevindt ongeveer 10–15% van al het haar zich in deze fase. Aan het einde van de telogene fase begint de haarfollikel opnieuw aan de anagene fase, waardoor een nieuwe cyclus op gang komt en nieuw haar wordt gevormd.

Het aantal levenscycli van haren is beperkt. Geschat wordt dat mensen ongeveer 25 cycli hebben gedurende hun leven.