Hoe de schimmelnagel effectief behandelen?

Onychomycose, of schimmelnagel, is een veelvoorkomende infectie veroorzaakt door schimmels. Ze treft meestal de teennagels, maar kan ook de vingernagels aantasten. Dit kan leiden tot een verdikking, verkleuring en verzwakking van de nagel. Vroegtijdig opgespoord kan het effectief behandeld worden met een aangepaste aanpak. Laten we samen de oorzaken, symptomen en oplossingen ontdekken om deze infectie te behandelen.

Onychomycose: een veelvoorkomende schimmelinfectie

Onychomycose is een infectie veroorzaakt door microscopische schimmels (een zogenaamde schimmelinfectie), voornamelijk dermatofyten die het keratine van de nagel aantasten. In sommige gevallen kunnen gisten zoals Candida ook verantwoordelijk zijn voor een nagelinfectie (1). De voeten worden 10 keer vaker getroffen dan de handen, door hun warme en vochtige omgeving die de groei van schimmels bevordert. De eerste tekenen zijn een geelachtige of witachtige verkleuring, een verdikking van de nagel en in sommige gevallen een geleidelijke loslating van de nagel van de onderliggende huid, wat pijnlijk kan zijn. Onychomycose van de grote teen (schimmelnagel van de grote teen) komt bijzonder vaak voor en kan verergeren zonder behandeling.

Waar komt de schimmelnagel vandaan? Dermatofyten of Candida, hoe ze herkennen?

Dermatofyten zijn de meest voorkomende veroorzakers van schimmelnagels, in het bijzonder Trichophyton rubrum. Ze tasten vooral de keratine van de nagel aan en veroorzaken een verdikking en een geelachtige verkleuring.
Daarentegen ontwikkelen Candida-infecties, zeldzamer bij nagels, zich vooral op de handen, vooral bij mensen die vaak met water in contact komen of bij personen met een verzwakt immuunsysteem. Deze infecties leiden tot misvormde nagels, broos en soms pijnlijk (1).

Factoren die het ontstaan van schimmelnagels aan voet en hand bevorderen

Verschillende factoren kunnen het risico op onychomycose verhogen (2):

• Warmte en vochtigheid: het dragen van gesloten schoenen, overmatig zweten of blootsvoets lopen op openbare plaatsen (zwembaden, sportzalen) bevordert de groei van schimmels.

• Onvoldoende hygiëne: een slechte verzorgingsroutine van voeten en handen kan het ontstaan van schimmelinfecties vergemakkelijken.

• Onderliggende aandoeningen: diabetes, circulatiestoornissen of een verzwakt immuunsysteem vergroten de vatbaarheid voor schimmelinfecties.

• Microtrauma’s: nagels die verzwakt zijn door herhaalde schokken, vooral bij sporters, zijn kwetsbaarder voor schimmelnagels.

Hoe een schimmelnagel behandelen?

De behandeling van onychomycose hangt af van de ernst van de infectie, maar ook van de exacte oorzaak. Het is daarom essentieel om een dermatoloog te raadplegen, die een klinisch onderzoek kan doen en indien nodig een mycologisch onderzoek om het type schimmel te identificeren. Deze stap maakt het mogelijk een aangepaste en doeltreffende behandeling voor te stellen.
Vaak wordt een gecombineerde aanpak aanbevolen, waaronder (3):

• Dagelijkse hygiëne: hygiëne is uiteraard het eerste aandachtspunt bij schimmelnagel van hand of voet. Het gebruik van aangepaste producten, zoals MYCOGEL op basis van ciclopirox-olamine, wordt aanbevolen voor dagelijkse reiniging. Deze wasgel reinigt de huid die gevoelig is voor schimmels zachtjes en beperkt de schimmelgroei. Ideaal als aanvulling op lokale of orale behandelingen.

• Voorzorgsmaatregelen en zorgvuldige verzorging van het getroffen gebied: nagels kort knippen, geventileerde schoenen dragen en het delen van persoonlijke voorwerpen (vijlen, scharen, handdoeken) vermijden beperkt de verspreiding van schimmels.

• Topische behandelingen: oplossingen of antischimmel-lak direct aangebracht op de nagel behandelen matige gevallen. Een lokale behandeling alleen kan voldoende zijn wanneer minder dan de helft van het nageloppervlak is aangetast (2).

• Bij ernstige onychomycose of meerdere aangetaste nagels kan de arts ook orale antischimmelmiddelen voorschrijven.

Afhankelijk van of het gaat om een schimmelnagel aan de voeten of aan de handen, zal de therapeutische aanpak vergelijkbaar maar licht verschillend zijn. De groei van teennagels is trager dan die van vingernagels, waardoor de behandeling langer duurt.
Bovendien zijn schimmelnagels aan de voeten doorgaans hardnekkiger en vereisen ze vaak krachtigere antischimmelmiddelen.
Voor de handen kan een lokale behandeling voldoende zijn als de infectie snel wordt aangepakt.
Om terugval te voorkomen, is het belangrijk strikte hygiënemaatregelen te nemen: dagelijks schone sokken dragen en deze op 60°C wassen, de voeten zorgvuldig drogen na het wassen en blootsvoets lopen op openbare plaatsen zoals zwembaden of kleedkamers vermijden. Deze voorzorgsmaatregelen zijn bijzonder belangrijk voor sporters, die vaker worden blootgesteld aan dit soort infecties (1).