Πώς σχετίζεται η τριχόπτωση με το στρες ?

Το περιστασιακό άγχος και το στρες είναι συνηθισμένα στη ζωή μας. Αντίθετα με το άγχος[i], το οποίο μπορεί να περιγραφεί ως μια ψυχική κατάσταση που συνδέεται με την αντιμετώπιση διάφορων καταστάσεων και με τη ζωή γενικά, το στρες[ii] είναι η σωματική ή η ψυχική αντίδραση σε μια εξωτερική αιτία.

Στην πραγματικότητα, μερικές φορές οι συνηθισμένες καθημερινές δυσκολίες, όπως τα προβλήματα στην εργασία ή στην οικογένεια, τα προβλήματα υγείας ή οι οικονομικές δυσκολίες, μπορούν να προκαλέσουν στρες. Αυτοί οι περιστασιακοί στρεσογόνοι παράγοντες μπορεί να εμφανιστούν μία φορά, ή για σύντομο χρονικό διάστημα, ή μπορεί να επαναλαμβάνονται στη ζωή μας. Δυστυχώς, η ίδια η τριχόπτωση μπορεί να προκαλέσει στρες και μερικές φορές πυροδοτεί έναν φαύλο κύκλο.

Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ του ψυχοσυναισθηματικού στρες και της τριχόπτωσης μπορούν να διακριθούν σε αρκετά επίπεδα:

• οξύ ή χρόνιο στρες ως πρωτεύων επαγωγέας της τελογενούς τριχόρροιας,

• οξύ ή χρόνιο στρες ως παράγοντας επιδείνωσης σε διαταραχή τριχόπτωσης, η οποία προκαλείται από ενδοκρινή, τοξικά, μεταβολικά ή ανοσολογικά αίτια που αποτελούν πρωτοπαθείς παράγοντες παθογένεσης (π.χ. ανδρογενετική αλωπεκία, γυροειδής αλωπεκία),

• στρες ως δευτεροπαθές πρόβλημα, ως αντίδραση σε προηγούμενη τριχόπτωση, το οποίο μπορεί επίσης να συμβάλει στη συνέχιση ή την επιδείνωση της ίδιας της τριχόπτωσης και να επάγει έναν αυτοτροφοδοτούμενο φαύλο κύκλο.

Το ψυχολογικό στρες έχει πράγματι απτή επίδραση στην τριχόπτωση, καθώς προκαλεί αύξηση των επιπέδων των ανδρογόνων ορμονών, με αποτέλεσμα να απελευθερώνονται διάφορες ορμόνες στο αίμα (ανδρογόνα).[iii] Τα ανδρογόνα είναι οι κύριοι ρυθμιστές των ανθρώπινων τριχοθυλακίων και μετασχηματίζουν τους μικρούς θύλακες που παράγουν χνοώδεις (μικροσκοπικές, σχεδόν αόρατες) τρίχες σε μεγαλύτερους ενδιάμεσους και τελικούς θύλακες που δημιουργούν μεγαλύτερες, χρωματισμένες τρίχες. Τα ανδρογόνα μπορούν επίσης να εμποδίσουν την ανάπτυξη των μαλλιών, προκαλώντας ανδρογενετική αλωπεκία. Τα ανδρογόνα δρουν μέσα στον θύλακα και μεταβάλλουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μεσεγχυματικών και των επιθηλιακών κυττάρων, αλλάζοντας το χρονικό διάστημα ανάπτυξης των μαλλιών, το μέγεθος της θηλής του χορίου και τη δραστηριότητα των κυττάρων, των κερατινοκυττάρων και των μελανοκυττάρων της θηλής του χορίου.[iv]

Ο κύκλος ανάπτυξης των μαλλιών

Ο κύκλος ανάπτυξης των μαλλιών περιλαμβάνει τρεις διακριτές φάσεις: την αναγενή, την καταγενή και την τελογενή.

Η αναγενής είναι η φάση της ανάπτυξης και διαρκεί 3-7 έτη ανάλογα με το φύλο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ατόμου. Κατά τη διάρκεια της αναγενούς φάσης, τα μαλλιά αναπτύσσονται κανονικά περίπου 1 cm το μήνα. Στο στάδιο αυτό, η ρίζα της τρίχας διευρύνεται και γεμίζει το τριχοθυλάκιο και παράγονται νέα κερατινοκύτταρα στη μήτρα. Αυτά ωθούν προς τα έξω τα παλαιότερα, αυξάνοντας το μήκος της τρίχας. Περίπου το 85% όλων των τριχών αναπτύσσονται κάθε στιγμή.[v]

Η καταγενής είναι η φάση της μετάβασης. Διαρκεί 3-4 εβδομάδες, κατά τη διάρκεια των οποίων εκφυλίζονται τα κερατινοκύτταρα του βολβού. Η τρίχα σταματάει να αναπτύσσεται και αποσπάται από τη βάση του θύλακα. Ο βολβός της τρίχας αρχίζει να συρρικνώνεται και, συνεπώς, ο θύλακας βραχύνεται. Κατά μέσο όρο, το 1% των θυλάκων είναι στην καταγενή φάση.

Η τελογενής είναι η φάση της ηρεμίας και διαρκεί 3-4 μήνες. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, η τρίχα δεν αναπτύσσεται, αλλά παραμένει προσκολλημένη στον θύλακα και πέφτει φυσικά με την τριβή και το χτένισμα. Περίπου το 10-15% όλων των τριχών είναι σε αυτή τη φάση κάθε στιγμή. Στο τέλος της τελογενούς φάσης, το τριχοθυλάκιο επαναλαμβάνει την αναγενή φάση, με αποτέλεσμα να ξεκινά ένας νέος κύκλος και να αρχίζει να σχηματίζεται μια νέα τρίχα.

Ο αριθμός των κύκλων ζωής της τρίχας είναι περιορισμένος. Υπολογίζεται ότι οι άνθρωποι έχουν περίπου 25 κύκλους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.